Bài văn hay Just another WordPress site
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
Nguyễn Trãi sinh năm 1380 và mất năm 1442 quê ở Lạng Giang nay thuộc tỉnh Hải Dương. Ông lớn lên trong cảnh đời éo le bất hạnh, lên 6 tuổi thì mất mẹ và 10 tuổi thì mất bà ngoại.
Ông đỗ thái học sinh và cùng ra làm quan dưới thời đại nhà Hồ năm 1400.
Với sự lỗi lạc và tài năng của bản thân ông đã giúp cho Lê Lợi đánh thắng giặc Minh nhưng sau đó bi vu oan là hại nhà vua cho nên hình phạt thảm khốc là tru di cửu tộc,sau đó vua Lê Thánh Tông đã rửa oan cho ông
b. Sự nghiệp văn thơ
– Ông đã để lại một số tác phẩm chính như : bình ngô đại cáo , Chí Linh sơn phú, dư địa chí ,ức trai thi tập, quốc âm thi tập ,quân trung từ mệnh tập …
Trong thơ văn ông thể hiện tình yêu thiên nhiên tha thiết,yêu con người và đất nước được thể hiện qua thơ văn một cách sâu sắc
2. Tác phẩm
a. Khi giặc Minh tới xâm lược nước ta năm 1407,trải qua mười năm kháng chiến gian khổ thì đã đuổi được bọn cướp nước. tới năm 1428 Nguyễn Trãi đã thay Lê Lơi viết bài cáo để thông báo thắng lợi đến muôn dân
Đây là loại văn ngị luận có từ thời Trung Quốc thường để trình bày một vấn đề hay sự kiện nào đó cho mọi người cùng biết. Cáo được viết bằng văn xuôi,biền ngẫu có thể có vần hoặc không,thường có câu đối dài ngắn khác nhau
b. Bố cục gồm có 4 phần
phần 1 từ đầu đến “chứng cớ còn ghi “ đoạn đầu đã khẳng định được tư tưởng nhân nghĩa và chân lí độc lập của dân tộc ta
phần 2 tiếp đó cho tới “ai bảo thần dân chịu được” phần này nêu cao lòng căm thù và tố cáo mọi tội ác của bọn giặc Minh
phần 3 tiếp đó nữa cho tới “cũng là chưa thấy xưa nay” kể lại tình tiết diễn biến đầy gian khổ của mọi anh hùng dân tộc
phần 4 là phần còn lại tuyên bố hòa bình khẳng định ý nghĩa của cuộc chiến tranh và nêu cao tinh thần dân tộc ta
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Khẳng định tư tưởng nhân nghĩa và chân lý độc lập của đất nước Đại Việt
Mở đầu của bài cáo thì nhà thơ đã nhắc tới nhân nghĩa. Theo nư nhà nho xưa thì nhân nghĩa là làm những vệc tốt đẹp nhưng theo Nguyễn Trãi thì đó là làm cho dân được bình yên,trừ bạo ngược,là trừ những kẻ cướp nước và bán nước
Sau đó khẳng định về nền văn hiến đã có từ lâu đời
Tiếp đến khẳng định chủ quyền rõ ràng,núi sông bờ cõi đã chia chớ có phâm phạm
Nói lên phong tục tập quán riêng của nước Đại Việt xưa
Nhà thơ đã khéo khéo trong việc sử dụng nghệ thuật đối đó là mạnh >< yếu
-> qua đây tác giả khẳng định rõ chủ quyền của đất nước về văn hóa,lãnh thổ,triều đại, là một nước độc lập có từ trước
Chính vì vậy mà những tội ác,những việc làm trái với lương tâm thì sẽ tự chuốc lấy hậu quả
2. Nêu cao lòng căm thù và tố cáo tội ác của giặc Minh
Nói lên nỗi oán hận của nhân dân đối với bọn giặc
Tác giả đã liệt kê ra những tội ác của chúng đối với nhân dân ta một loạt các câu từ như là nướng dân đen, lừa gạt dân đen,gây binh kết oán,có người bị ép mò ngọc trai, vùi con đỏ…
Những tội ác của chúng là vô số đếm không xuể được cho nên tác giả đã viết rằng tội ác đó có vùi xuống bao nhiêu cũng không hết được,dẫu có tắm nước Đông Hải cũng không hết mùi
3. Quá trình khởi nghĩa và tất thắng của nhân dân ta
a. Những khó khăn và quyết tâm của nhân dân ta
Tác giả đã kể về cuộc khởi nghĩa của Lê Lợi,đã phải đau đầu nhức óc rồi có khi ngủ cũng phải mộng mị
Đã vậy còn gặp khó khăn trong việc tuyển chọn nhân tài và tuấn kiệt.Nghệ thuật so sánh này cho thấy nhân tài thật là hiếm hoi trong lúc nước sôi lửa bỏng nhưng vẫn không ngừng cố gắng và quyết tâm
hiếm hoi nhân tài trong lúc ấy
-> Ý chí kiên định không ngại khó khăn vất vả mà đánh thắng quân thù,xua đuổi chúng
b. Những thắng lợi của nhân dân ta
– Các trận chiến oanh liệt nổ ra như trận đánh ở Bồ Đằng, Trà Lân
– Tây kinh quân ta chiếm lại
– Đông đô đất cũ thu về
– "Với mục tiêu lấy nhân nghĩa để đánh hung tàn, lấy chí nhân thay cho cường bạo"
Về phía giặc:
Ban đầu chúng hung hăng nhưng sau đó thì bày kế chặn hết mọi nguồn lương thực nhưng càng độc ác tấn công thì càng nhận lấy sự thất bại thảm hại
Đến cuối cùng thì khi kết thuốc cuộc thắng lợi vẫn thể hiện tinh thần nhân đạo đối với giặc đó là phát thuyền ngựa cho Vương Thông về nước
Đây là một trận chiến chưa từng có xưa nay,một nước nhỏ lại thắng nước lớn,quân yếu mà nhờ mưu lược trí thông minh để chiến thắng
4. Tuyên bố hòa bình
III. Tổng kết
Bài cáo như một lời tố cáo đanh thép những tội ác mà bọn giặc gây ra cho nhân dân.Chúng làm những việc hết sức tàn bạo và dã man nhưng vẫn phải thua dân tộc ta.
