Soạn bài Cảnh ngày hè của Nguyễn Trãi văn 10

I.    Tìm hiểu chung

1.    Tác giả:

Trước đây chúng ta đưuọc biết đến Nguyễn Trãi là một vị tướng đa tài , là người đức độ và cũng là mọt tác gia lớn của nền văn học Việt Nam.

Ông là một người liêm khiết, giúp đưuọc cho đất nước rất nhiều việc đắc biệt là việc giúp cho triều Lê – Lê Lợi

Sau khi bị các nịnh thần ghen ghét thì Nguyễn Trãi đã quay về ở ẩn , sống một đời sống thanh cao trong sạch mong giữ cho mình lời trong sạch. Sau khi vua mới lên ngôi ông lại bị vu cho tội án oan vườn vải Lệ Chi viên cho nên ông đã bị truy vào tội tru di cửu tộc

–    Sau này ông đã được giải oan nhưng đó thực sự là một cái kết đáng buồn cho một người trung đức vẹn toàn

 

2.    Tác phẩm: “ Cảnh ngày hè”

 

a.            Hoàn cảnh sáng tác:

Bài thơ được sáng tác trong thời gian ông ở ẩn , thoát khỏi lối sống chốn quan trường . tuy vậy trong ông vẫn còn vướng bận nỗi nước nhà.

 

b.    Thể thơ: bài thơ được sáng tác theo thể đường luật biến thể,

c.    Bố cục: 3 phần

–    Phần 1: câu thơ đầu: Cách nhà thơ ngồi ngắm cảnh ngày hè

–    Phần 2: 5 câu thơ tiếp: cảnh ngày hè hiện ra trên làng quê yên bình

–    Phần 3: còn lại: mong ước của nhà thơ

II.    Phân tích– tìm hiểu chi tiết

 

1.    Tư thế rảnh rỗi của nhà thơ khi cáo quan về ở ẩn

Nhịp thơ: 1/2/3 trạng thái ngồi của nhà thơ rất rảnh rỗi rất nhàn, chứng tỏ ông đang thực sự là đang ngắm cảnh ngày hè .

Đây người đọc có thể hiểu theo hai hướng một là do ngày hè nên ngồi hóng mát hay có thể là quá rảnh rỗi nên như thế.

 

Cau thơ như nói ra được điểm khác biệt giữa cảnh làm quan và cảnh sau khi ở ẩn. Không còn nhiều bận rộn không có nhiều thứ suy nghĩ cữ chậm rãi để ngắm cảnh

2.    Cảnh ngày hè trên làng quê

–    Hình ảnh: những hình ảnh đặc trưng của mùa hè hiện rahòe lục, thạch lựu, hồng liên trì, chợ cá làng ngư phủ, lầu tịch dương

Với màu sắc rực rỡ

–   những cây cối hoa lá như tràn trề sức sống, các động từ chỉ hoạt động trạng thái: đùn đùn, phun, tiễn

Không những vậy những âm thanh nhộn nhịp của cuộc sống thường ngày hiện ra ồn ã vui nhộn: lao xao của chợ cá, tiếng ve dắng dỏi

Những hình ảnh của ngày hè chốn làng quê thật sự mộc mạc gần gũi được vẽ bằng những chất liệu dễ gần nhất. Qua đây chúng ta như cảm nhận được hương vị của ngày hè thật đậm chất thôn quê

 

3.    Nguyện ước của nhà thơ

–   chứng kiến những những vẻ đẹp thiên nhiên và cuộc sống ấy nhà thơ mong muốn có cây đàn của vua Ngu Thuấn với mong muốn khi cất tiếng đàn ấy lên nhân dân có cuộc sống an bình

Với ông khi đã qui ẩn thì ông vẫn nghĩ tới nhan dân nghĩ tới những thứ mà trước nay ông vẫn trăn trở những điều đó không chỉ có khi làm quan mới làm. Cho tới khi buộc về ở ẩn nhân dân với cuộc sống ấm no hạnh phúc vẫn cứ âm ĩ trong ông

III.    Tổng kết

–    Bài thơ vẽ ra bức tranh ngày hè ấn tượng với những nét vẽ vừa chân thực lại vừa đầy màu sắc nhạc điệu

Hình ảnh giản dị đầy màu sắc

Thể thơ đã khiễn cho nhịp điệu bài thơ thêm hay và hấp dẫn mang tính nhạc.