I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả:
· Hải Thượng Lãn Ông – Lê Hữu Trác là một danh y nổi tiếng và được biết tới với như là một tác giả văn học với nhiều tác phẩm ý nghĩa và có giá trị.
· Các sáng tác của ông mang giá trị văn học sâu sắc bên cạnh đó còn là những tác phẩm về y học
· Các tác phẩm chính:
2. Tác phẩm:
· Đoạn trích “Vào phủ chúa trịnh ghi lại thời điểm:” Sau khi Hải Thượng Lãn Ông vào kinh, đang tá túc tại nhà Quận Huy Hoàng Đình Bảo thì ông được mời vào phủ chúa Trịnh để xem bệnh cho Thế tử Cán.
· Đây là lần đầu tiên mà Hải Thượng Lãn Ông- Lê Hữu Trác bước chân vào chốn thâm nghiêm này. Qua đây tác giả có cơ hôi chiêm ngưỡng và chứng kiến sự giàu có xa hoa và cung cách làm việc nơi phủ chúa.
· Tác phẩm kể về cuộc sống xa hoa trong phủ chúa Trịnh và quyền uy thế lực nhà chúa cũng như những điều mắt thấy tai nghe nhân dịp ông được chúa Trịnh Sâm triệu vào chữa bệnh. Trước những gì chứng kiến được thì ông đã viết nên tác phâm này.
II. Tìm hiểu chi tiết:
1. Lối sống xa hoa và cung cách trong phủ chúa Trịnh
a. Khung cảnh khi bước vào trong phủ chúa:
· Đập ngay vào mắt tác giả là những quang cảnh của cây cối um tùm, chim kêu ríu rít, danh hoa đua thắm. quả thật đây là một nơi sang trọng bậc nhất thiên hạ.
· Vào phủ chúa phải trải qua biết bao nhiêu là cửa
· Sự trang nghiêm nơi đây thật sự khiến cho người ta rụt rè chân bước “ Hậu mã quân thúc trực” để cho chúa sai việc.
· Bên trong cửa phủ thì có những “đại đường”, “quyền bổng”, “gác tía” với kiệu son, võng nghi lộng lẫy, tất cả mọi thứ đều được mạ vàng.
· Từ những chiếc cột cho đến những mâm bát chén cũng đều như được dát vàng. Cuộc sống ở đây quả thực xa hoa bậc nhất .
· Và dưới ngòi bút của tác giả thì nó được miêu tả là “những đồ đạc nhân gian chưa từng thấy”.
· Khi tác giả bước chân đến nội cung của thế tử thì phải bước qua mấy lần trướng gấm,những sập cũng sơn son thiếp vàng, ghế rồng hương hoa bay ngào ngạt.
· Đặc biệt,sự giàu có của phủ chúa không thể nói hết trong một hai câu,
à Cảnh tượng ấy thật sự là khiến cho người ta đau lòng vì khi nhân dân thì đang khổ sở với cuộc sống thì chúa cái người mà đứng ra cai quản lại có thể ăn chơi xa đọa trước những vất vả của nhân dân như vậy.
b. Cung cách trong phủ chúa:
· Không chỉ có quang cảnh ở đây lộ vẻ xa hoa mà ngay cả tới người hầu kẻ hạ cũng ra vào tấp nâp “đầy tớ chạy trước hết đường”,
· “người giữ cửa truyền báo rộn ràng, người có việc quan qua lại như mắc cửi”. Lời nói của mọi người khi nhắc đến thế chúa và thế tử đều rất cung kính, lễ độ.
· Riêng với chúa Trịnh lúc nào cũng có những cung tần mĩ nữ xung quanh để hầu hạ.
· Khi xem bệnh xong thì không được trao đổi với chúa mà phải viết giấy khai đưa lên.
· Thế tử thì khi bị bệnh lại có rất nhiều tầm bảy, tám ngự y thúc tục vây quanh.
· Cung cách khám bênh ở phủ chúa , những ngự y ở đây, muốn khám bệnh cho con chúa thì đều phải quì lạy dưới chân của một đứa bé.
· Không chỉ vậy mà người gọi chúa Trịnh là thánh thượng, các chữ “thánh” ấy phải chăng chúa Trịnh đang quá lạm dụng quyền hành của mình.
c. Quan điểm của tác giả:
· Qua cách miêu tả quang cảnh và cung cách ở trong phủ chúa Trịnh tác giả đã bộc bạch những suy nghĩ của mình:
· Những câu văn của tác giả như dửng dưng trước sự quyến rũ của giàu có xa hoa nơi đây.
· Giọng điệu trong đoạn trích thể hiện thái độ không đồng tình mà lớn hơn là trái ngược với những gì lẽ ra một người cận thần mong muốn nhận bổng lộc nên làm.
III. Tổng kết:
· Qua cách nói mỉa mai châm biếm của tác giả, ta thấy : Sự lộng quyền của nhà chúa với quyền uy tối thượng và nếp sống hưởng thụ cực kỳ xa hoa của chúa Trịnh cùng gia đình; sự thật bù nhìn của vua Lê khi ấy.
· Tác giả miêu tả một cách chân thực về cả khung cảnh và con người ở trong phủ chúa Trịnh từ đó bày tỏ thái độ mỉa mai châm biếm đối với những gì mà ông chứng kiến.